REGIONY 2030: Monitorowanie Celów Zrównoważonego Rozwoju w regionach UE w celu wypełnienia luk w danych - podsumowanie konferencji

W miniony piątek, 22 września 2023 r. w Centrum Hevelianum w Gdańsku odbyła się konferencja w ramach projektu pilotażowego Komisji Europejskiej „REGIONY 2030: Monitorowanie Celów Zrównoważonego Rozwoju w regionach UE w celu wypełnienia luk w danych”.

Celem projektu jest wdrożenie celów zrównoważonego rozwoju w europejskich regionach. Określono 17 celów Zrównoważonego Rozwoju, które podzielono na 5 obszarów. To tzw. 5xP:  ludzie (ang. people), planeta (ang. planet), dobrobyt (ang. prosperity), pokój (ang. peace), partnerstwo (ang. partnership). Dla każdego Celu rozpisano konkretne zadania do osiągnięcia do 2030 roku.

Źródło: https://www.gov.pl/web/polskapomoc/cele-zrownowazonego-rozwoju

Jednym z prelegentów była Cecilia Bertozzi- kierownik projektu ze Wspólnego Centrum Badawczego przy Komisji Europejskiej. Udział wzięli również: Wiktor Szydarowski — dyrektor programu współpracy międzynarodowej ESPON,  Aneta Piątkowska z Ministerstwa Rozwoju i Technologii (odpowiedzialna za wdrażanie Agendy 2030 na poziomie kraju), Radomir Matczak — Prezes Zarządu Innobaltica Sp. z o.o. i członek Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk oraz Sylwia Mrozowska — ekspert województwa pomorskiego w projekcie REGIONS2030, profesor Uniwersytetu Gdańskiego i politolog.

Piątkowe wydarzenie miało na celu prezentację efektów projektu z poziomu regionalnego jak również wskazanie największych przeszkód przy jego realizacji.

Konferencję otworzył Leszek Bonna, wicemarszałek województwa pomorskiego mocno akcentując, jakie są nasze priorytety w programie REGIONY 2030. Poczynając od zwiększenia ochrony przyrody, ograniczenia emisji zanieczyszczeń, cyfryzacji i robotyzacji gospodarczej,  po kwestie starzenia się społeczeństwa, zapobiegania wykluczeniom tak społecznym, jak i transportowym, na deinstytucjonalizacji usług zdrowotnych, społecznych i edukacyjnych kończąc. Chcemy dążyć do regionów ekoefektywnych i odpornych gospodarczo — podsumował wicemarszałek.

Mat. własne

Z kolei Cecilia Bertozzi w swojej prelekcji skupiła się głównie na wyzwaniach, jakie przed nami stoją oraz propozycjach optymalnych rozwiązań.

Stwierdziła też, że jeśli chodzi o wyniki działań, to jesteśmy już na bardzo zaawansowanym poziomie (co potwierdzają kolejne raporty), jednak niektóre aspekty muszą zostać szybko rozwiązane, gdyż inaczej projekt będzie cały czas spowalniany.

Są to min: wyzwania techniczne, wiele niedostępnych danych na poziomie regionalnym, niepoprawne oszacowanie niektórych obszarów w ramach projektu SDG, trudności w ustalaniu priorytetów działań przez regiony oraz zbyt mała pomoc rządu we wspieraniu i koordynowaniu wysiłków regionu.

Najbardziej rekomendowała zwiększenie spójności planów i celów regionalnych oraz jak największe umożliwienie porównywania danych regionalnych z celami europejskimi, krajowymi i regionalnymi do roku 2030/ 2050. Najważniejsza jest wszechstronna i wyczerpująca strategia! – podsumowała Cecilia.

Aneta Piątkowska z Ministerstwa Rozwoju i technologii oceniła dotychczasowe działania umiejscowieniem ich w połowie drogi między idealizmem a racjonalizmem. „Powinniśmy postępować zgodnie z zasadą »Myśl globalnie, działaj lokalnie« i pamiętać, że do efektywnej realizacji celów zrównoważonego rozwoju niezbędna jest współpraca ponadregionalna. Zostało 7 lat do wdrożenia Agendy2030, a więc wszystkie ręce na pokład!” – spuentowała swoje wystąpienie.

Wiktor Szydorowski — doktor nauk o ziemi w zakresie geografii — skupił się głównie na pozytywnych skutkach gospodarczych „Zielonej Transformacji”, podając pozytywne efekty jej wprowadzenia w Szwecji. „Zielona industrializacja” w przypadku Polski może być źródłem nie tylko ekologicznych, ale przede wszystkim dobrze płatnych miejsc pracy i lokomotywą rozwoju regionalnego, od inwestycji w transport kolejowy po zdecentralizowany system energetyczny.  Według Radomira Matczaka — specjalisty w zakresie polityki regionalnej, zielonej transformacji i mobilności, mamy zdecydowanie za mało zielonych zamówień publicznych, a nasze działania bardzo często mają negatywne skutki lub są dla nich idealnym preludium. Chociażby ceny biletów lotniczych versus biletów kolejowych, które w efekcie końcowym na pewno nie pomagają środowisku, a w przypadku Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego tylko stworzenie tam rezerwatu przyrody może go ochronić w dłuższej perspektywie.

Przechodząc do części Q&A konferencji największą trudność sprawiła odpowiedź na pytanie dotyczące Planu B, już po uwzględnieniu problemu napływu imigrantów, chociażby w kontekście wojny w Ukrainie. Niestety, nie zrobiono tego typu analiz, są to typowe czarne łabędzie projektu. Nikt wcześniej, na etapie ich przygotowywania, nie mógł przewidzieć pandemii, wojny, ani aż takiego napływu imigrantów. Zapewne pełne analizy będą gotowe dopiero za kilka lat i już poparte konkretnymi przykładami.  Na pewno wówczas jednym z wielu działań będzie modyfikacja  i  zwiększenie nacisku na problemy rynku pracy.

Polska w chwili obecnej zajmuje 12 miejsce na świecie pod względem realizacji Agendy 2030, na 195 krajów ONZ.  Wszystkie te kraje zobowiązały się do podejmowania działań na rzecz realizacji 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs). Cele skupiają się na zapewnieniu godnego życia dla wszystkich mieszkańców świata, pokoju i postępu gospodarczego, przy równoczesnej ochronie środowiska naturalnego i przeciwdziałaniu zmianom klimatu.