Postępy w innowacyjności w Europie

Według raportu European Innovation Scoreboard innowacyjność Unii Europejskiej wzrosła o 12,6 punktu procentowego od 2018 roku. Na podstawie wyników z 2025 roku państwa członkowskie UE zostały podzielone na cztery grupy pod względem poziomu innowacyjności w stosunku do średniej unijnej. Na szczycie zestawienia znajdują się Liderzy Innowacji – Szwecja, Dania, Niderlandy i Finlandia – których wskaźniki innowacyjności przekraczają 125% średniej UE. Kolejną grupę tworzą Silni Innowatorzy, do których należą Irlandia, Belgia, Luksemburg, Austria, Niemcy, Francja i Estonia – wszystkie te kraje osiągają wyniki powyżej średniej unijnej. Umiarkowanymi Innowatorami są natomiast Malta, Słowenia, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Cypr, Litwa, Czechy, Grecja i Chorwacja, których wyniki pozostają poniżej średniej. Na końcu klasyfikacji znajdują się Wschodzący Innowatorzy, czyli Węgry, Polska, Słowacja, Łotwa, Bułgaria i Rumunia – ich poziom innowacyjności nie przekracza 70% średniej UE. Podział ten pokazuje nie tylko postępy wybranych krajów, lecz także utrzymujące się dysproporcje w rozwoju systemów wspierania innowacji w Europie.

Polska – 23 miejsce w rankingu, ale mamy swoje mocne strony

Jak już wyżej wspomniano, w najnowszym rankingu Polska została sklasyfikowana jako Wschodzący Innowator, osiągając 65,9% średniego poziomu innowacyjności w Unii Europejskiej. To wynik powyżej średniej dla tej grupy państw (56,4%), jednak nadal plasujący Polskę na 23. miejscu wśród krajów UE i 27. w gronie państw unijnych oraz sąsiadujących. Wśród mocnych stron polskiego ekosystemu innowacji wyróżniają się m.in. wysoka liczba zgłoszeń wzorniczych, wykorzystanie technologii usług w chmurze obliczeniowej oraz rosnący odsetek osób z wyższym wykształceniem. Jednocześnie Polska notuje niskie wyniki w zakresie umiędzynarodowienia edukacji doktoranckiej, wydatków na kapitał wysokiego ryzyka oraz aktywności wprowadzania innowacji produktowych wśród małych i średnich przedsiębiorstw.

Sztokholm najbardziej innowacyjnym regionem Europy

Regionalny Ranking Innowacyjności 2025 stanowi uzupełnienie zestawienia zdolności innowacyjnych poszczególnych państw Europy. W tegorocznej jego edycji uwzględniono dane z 241 regionów Europy, analizując 23 z 32 wskaźników stosowanych w głównym rankingu europejskim. Na tej podstawie regiony zostały podzielone na cztery grupy: Liderzy Innowacji (38 regionów), Silni Innowatorzy (69), Umiarkowani Innowatorzy (74) oraz Wschodzący Innowatorzy (60). W latach 2018–2025 w 233 z 239 ocenianych regionów odnotowano wzrost poziomu innowacyjności. Choć najwyżej oceniane regiony zazwyczaj znajdują się w krajach o silnym ekosystemie innowacji, raport wskazuje również na istnienie tzw. „wysp doskonałości” w państwach o niższym wyniku ogólnokrajowym. Najbardziej innowacyjnym regionem Europy jest Sztokholm w Szwecji, wyprzedzający region Hovedstaden w Danii, Londyn w Wielkiej Brytanii, Zurych w Szwajcarii oraz Oberbayern w Niemczech.

Regionalne zróżnicowanie innowacyjności w Polsce

Polska, jako kraj zaliczany do grupy Wschodzących Innowatorów, składa się z 17 regionów statystycznych NUTS 2, z których tylko jeden – region stołeczny Warszawy – osiągnął status Umiarkowanego Innowatora+. Trzy kolejne regiony zostały sklasyfikowane jako Umiarkowani Innowatorzy-, jedenaście jako Wschodzący Innowatorzy+, a dwa jako Wschodzący Innowatorzy. Wśród nich region pomorski, obejmujący województwo pomorskie, wyróżnia się relatywnie wysokim poziomem zdolności innowacyjnych na tle pozostałych regionów kraju – w rankingu Regional Innovation Index 2025 zajął 176. miejsce na 241 analizowanych regionów Europy.

Silna pozycja Pomorskiego wynika m.in. z zakorzenienia regionu w silnym ośrodku metropolitalnym Trójmiasta, obecności uczelni i instytucji badawczych, zróżnicowanej struktury gospodarczej oraz wyższego niż przeciętnie poziomu wykształcenia mieszkańców i PKB per capita. Pomorskie, obok regionów takich jak Dolnośląskie i Warszawski stołeczny, należy do grupy wyróżniających się obszarów, określanych w raporcie jako „wyspy doskonałości” (pockets of excellence) – regionów, które mimo funkcjonowania w państwach o niższym ogólnym poziomie innowacyjności, osiągają wyniki zbliżone do średniej unijnej lub ją przewyższają. Jednocześnie raport podkreśla znaczne zróżnicowanie poziomu innowacyjności między regionami – podczas gdy obszary zurbanizowane i silnie powiązane z infrastrukturą badawczą wykazują dynamiczny rozwój, regiony wschodnie nadal cechują się niską aktywnością B+R i ograniczonym uczestnictwem w sieciach współpracy naukowej.

Siła pomorskiego i aspekty do poprawy

Analiza szczegółowych wskaźników dla województwa pomorskiego pozwala lepiej zrozumieć źródła jego relatywnie dobrej pozycji w krajowym układzie regionalnym. Do najmocniejszych stron regionu należą: wysoki poziom wykorzystania technologii chmurowych przez przedsiębiorstwa, duży odsetek osób z wyższym wykształceniem oraz znaczny udział specjalistów ICT w ogólnej liczbie zatrudnionych. Region wyróżnia się również wysoką liczbą zgłoszeń znaków towarowych oraz dobrą pozycją w zakresie zatrudnienia specjalistów ICT i korzystania z usług chmurowych. Jednocześnie raport wskazuje na wyraźne słabości – należą do nich niski udział MŚP wprowadzających innowacje produktowe, niska sprzedaż innowacji nowych dla rynku i dla firmy, a także relatywnie niska produktywność pracy. Warto zauważyć, że od 2018 roku Pomorskie odnotowało silny wzrost w takich obszarach jak dostępność szerokopasmowego internetu, udział MŚP wprowadzających innowacje procesowe oraz liczba międzynarodowych współautorskich publikacji naukowych. Jednocześnie zauważalne są spadki w takich obszarach jak zgłoszenia wzorów przemysłowych, wydatki na innowacje poza działalnością B+R, a także sprzedaż innowacyjnych produktów – co może wskazywać na potrzebę większego wsparcia dla wdrażania innowacji rynkowych i komercjalizacji rezultatów prac badawczo-rozwojowych.

W kierunku „innowacji jutra”

Polska, mimo statusu Wschodzącego Innowatora, stopniowo zwiększa swoją pozycję na mapie innowacji Europy. Region pomorski, wyróżniający się jako „wyspa doskonałości” na tle kraju, pokazuje, że silne ośrodki miejskie i zaplecze badawcze sprzyjają rozwojowi innowacji. Jednocześnie wciąż istnieje wiele obszarów wymagających wzmocnienia, zwłaszcza w zakresie komercjalizacji nowych produktów i wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw. Analiza najnowszych danych podkreśla, że inwestycje w technologie, edukację i współpracę naukową pozostają kluczowe dla dalszego postępu i zmniejszenia dysproporcji między regionami. Wyzwania te stwarzają jednak także szansę na ukierunkowany rozwój i budowanie konkurencyjności na europejskim rynku innowacji.

European Innovation Scoreboard 2025: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/document/download/3d4f12c2-033e-451b-9c4c-0d28c0339cfe_en?filename=ec_rtd_eis-2025-main-report.pdf

Regional Innovation Scoreboard 2025: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/document/download/885fe3e9-2668-4eca-9f9a-28c88e58435b_en?filename=ec_rtd_ris-2025-report.pdf