Forum Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego – Pomorskie jako arena współpracy bałtyckiej

Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego (EUSBSR) to pierwsza europejska makroregionalna strategia, która została przyjęta w 2009 roku w celu wzmocnienia współpracy między państwami regionu w celu rozwiązania wspólnych wyzwań i wykorzystania wspólnych możliwości. Zapewnia ramy praktycznej  współpracy między ośmioma państwami UE położonymi nad Morzem Bałtyckim: Polską, Szwecją, Niemcami, Danią, Finlandią, Litwą, Łotwą i Estonią w celu sprostania wspólnym wyzwaniom i wykorzystania wspólnych możliwości w regionie.

Opiera się na trzech głównych celach: „Ocalić Morze” (Save the Sea), „Połączyć Region” (Connect the Region) i „Zwiększyć Dobrobyt” (Increase Prosperity). Realizacja tych celów odbywa się poprzez działania w 14 obszarach tematycznych, zgrupowanych w ramach Planu Działania. 

Forum Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego to coroczne wydarzenie mające na celu wzmocnienie współpracy między państwami regionu. Tegoroczne hasło przewodnie to „Zabezpieczanie przyszłości: razem silniejsi – budowanie stabilności w czasach niepewności”. Forum zgromadzi przedstawicieli rządów, samorządów, organizacji pozarządowych, naukowców i biznesu, by wspólnie rozmawiać o budowaniu stabilności geopolitycznej, gospodarczej, społecznej i środowiskowej. 

Organizacja 16. Forum Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego to dla nas jednocześnie zaszczyt i wyzwanie. Tegoroczna edycja poświęcona jest bezpieczeństwu we wszystkich jego wymiarach. W obliczu niepewności geopolitycznej, zagrożeń cybernetycznych, rosnącej dezinformacji oraz kryzysów klimatycznych i energetycznych, zapewnienie bezpieczeństwa i odporności regionu Morza Bałtyckiego jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej.

Hasło przewodnie Stronger Together to nie tylko motto – to wezwanie do działania. Wspólne wyzwania wymagają solidarności i skoordynowanych odpowiedzi opartych na wspólnych wartościach i długofalowej współpracy. Morze, które nas otacza, nie jest granicą – jest mostem, który nas łączy.”
— Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego

Program Forum EUSBSR 2025 pokazuje, że priorytetem są nie tylko tematy tradycyjnie związane z regionem Morza Bałtyckiego (jak środowisko czy transport), ale także kwestie takie jak cyfrowa transformacja, kompetencje przyszłości, zdrowie i odporność społeczna. To pokazuje rosnące znaczenie kompleksowego podejścia do rozwoju regionalnego – łączącego aspekty technologiczne, społeczne i ekologiczne. Dla uczestników to świetna okazja, by nie tylko zdobyć wiedzę i inspirację, ale też by aktywnie współtworzyć budowę przyszłości regionu.

Sesje plenarne

Bezpieczeństwo – Silniejsze społeczeństwa: odporność w czasach zakłóceń

Pierwsza sesja plenarna Forum EUSBSR 2025 poświęcona jest jednemu z najważniejszych tematów współczesności – bezpieczeństwu i odporności społeczeństw w czasach niepewności i kryzysów. Dyskusja koncentruje się na tym, jak państwa regionu Morza Bałtyckiego mogą wspólnie wzmacniać swoją odporność wobec zagrożeń geopolitycznych, gospodarczych, środowiskowych i społecznych.

W gronie prelegentów znaleźli się:

• Igor Taro, minister spraw wewnętrznych Estonii, który przedstawi perspektywę państw bałtyckich w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i reagowania kryzysowego;

• Ignacy Niemczycki, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, omawiający współpracę międzynarodową w ramach strategii EUSBSR i rolę Polski w budowaniu odporności regionalnej;

• Gustav Lindström, dyrektor generalny Sekretariatu Rady Państw Morza Bałtyckiego (CBSS), który zwróci uwagę na znaczenie wspólnych mechanizmów reagowania i solidarności między krajami regionu;

• Małgorzata Bonikowska, przewodnicząca Centrum Stosunków Międzynarodowych, podejmie temat roli społeczeństwa obywatelskiego i komunikacji społecznej w kształtowaniu odporności;

• Linda Hart, doktor nauk społecznych z Laurea University of Applied Sciences (Finlandia), która skupi się na wymiarze społecznym i psychologicznym odporności – od zdrowia psychicznego po edukację obywatelską.

Celem sesji jest zdefiniowanie „odporności” jako wspólnej wartości regionu Morza Bałtyckiego – łączącej bezpieczeństwo instytucjonalne z odpornością społeczną i kulturową. Uczestnicy będą debatować, jak w praktyce wzmacniać współpracę transgraniczną, wymianę informacji oraz zaufanie między krajami i społecznościami regionu, aby skuteczniej reagować na przyszłe wyzwania.

Energia – Zasilając przyszłość: bezpieczeństwo energetyczne w zmieniającym się świecie

Druga sesja plenarna Forum EUSBSR 2025 koncentruje się na jednym z kluczowych filarów współpracy w regionie Morza Bałtyckiego – bezpieczeństwie energetycznym i zielonej transformacji. W obliczu dynamicznych zmian geopolitycznych i gospodarczych, państwa regionu stają przed wyzwaniem zapewnienia stabilnych, zrównoważonych i odpornych systemów energetycznych, które sprostają rosnącemu zapotrzebowaniu oraz wymogom klimatycznym. Moderatorem tej sesji jest dr hab. Sylwia Mrozowska, Dyrektor Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.

Wśród prelegentów znaleźli się:

• Johan Magnusson, starszy ekspert w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) Komisji Europejskiej, który przedstawi unijną perspektywę na temat wsparcia transformacji energetycznej i znaczenia współpracy terytorialnej dla rozwoju zielonej energii w regionie;

• Rafał Miętkiewicz, przedstawiciel Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Instytutu Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza, oficer Marynarki Wojennej RP, który zaprezentuje aspekty bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej na morzu oraz znaczenie energii dla bezpieczeństwa narodowego;

• Wojciech Matuszek, członek zarządu Orlen Neptun, omówi kierunki rozwoju polskiego sektora energetycznego, inwestycje w odnawialne źródła energii oraz wyzwania związane z integracją nowych technologii w dużych przedsiębiorstwach;

• Kyriakos Kourtidis, przedstawiciel BSRYF Working Group on Energy and Transport oraz Interreg South Baltic Programme, opowie o projektach wspierających przejście na zieloną energię w regionach przybrzeżnych i o roli współpracy transgranicznej w przyspieszaniu transformacji.

Sesja podkreśli znaczenie wspólnego podejścia do bezpieczeństwa energetycznego w regionie Morza Bałtyckiego – zarówno w wymiarze technologicznym, jak i politycznym. Dyskusja skoncentruje się na budowaniu zrównoważonych sieci energetycznych, rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, innowacjach w zakresie wodorowych źródeł energii oraz na konieczności wzmacniania odporności infrastruktury krytycznej.

Uczestnicy zgodnie podkreślą, że przyszłość regionu zależy od zdolności do łączenia bezpieczeństwa energetycznego z transformacją klimatyczną, a współpraca między państwami, uczelniami i sektorem prywatnym jest kluczem do zapewnienia niezależności i stabilności w nadchodzących dekadach.

Gospodarka i rynek pracy – Bałtycki potencjał: pozostając konkurencyjnym w szybko zmieniającym się świecie

Trzecia sesja plenarna, która jednocześnie pełni funkcję sesji zamykającej Forum EUSBSR 2025, skupia się na konkurencyjności gospodarczej, rynku pracy i innowacjach w regionie Morza Bałtyckiego. W dobie szybkich zmian technologicznych i gospodarczych, państwa regionu muszą dostosowywać polityki edukacyjne, inwestycyjne i rozwojowe, aby utrzymać przewagę konkurencyjną i wspierać zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny. Moderatorem tej sesji jest dr Tomasz Kalinowski, starszy doradca Rektora Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Sopocie.

W sesji wezmą udział:

• Claudia Müller, członkini Bundestagu w Komisji ds. Badań, Technologii, Przestrzeni Kosmicznej i Oceny Technologii (Niemcy), która przedstawi perspektywę europejską w zakresie innowacji i badań technologicznych;

• Jyri Arponen, burmistrz Rady Regionalnej Południowo-Zachodniej Finlandii, omawiający wyzwania i możliwości dla regionalnego rynku pracy i rozwoju kompetencji w erze cyfrowej;

• Johannes Sundelin, wiceprezes Zgromadzenia Regionów Europejskich, wskazujący na znaczenie współpracy międzyregionowej i wymiany doświadczeń w utrzymaniu konkurencyjności;

• Grzegorz Rabsztyn, szef Biura Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Polsce, który przedstawi kwestie finansowania innowacji, inwestycji infrastrukturalnych oraz wsparcia dla przedsiębiorstw w regionie..

Sesja podkreśla, że kluczem do utrzymania konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego jest współpraca między sektorami, inwestowanie w ludzi i innowacje oraz adaptacja do dynamicznych zmian technologicznych i gospodarczych. Dyskusje mają na celu wypracowanie wspólnych strategii, które pozwolą regionowi sprostać wyzwaniom przyszłości.

Przez 16 lat od uruchomienia strategicznej inicjatywy UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, zbudowaliśmy silne partnerstwa i osiągnęliśmy znaczące postępy w wielu obszarach polityki. W dzisiejszych niepewnych czasach, ukształtowanych przez zmieniające się realia geopolityczne, nasza dalsza współpraca i wspólna wizja przyszłości są ważniejsze niż kiedykolwiek.
— Radosław Sikorski, Minister Spraw Zagranicznych RP

Networking i wydarzenia towarzyszące

Jedną z ważniejszych przestrzeni podczas Forum EUSBSR będzie Networking Village. To specjalnie wydzielona strefa, gdzie tworzą się realne partnerstwa, inicjowane są wspólne projekty i rodzą się pomysły, które później przekładają się na konkretne działania w regionie Morza Bałtyckiego.

Dodatkowo, dzień przed Forum – 28 października, również w Sopocie, odbędzie się Dzień Miast i Regionów BSSSC, wydarzenie organizowane przez Baltic Sea States Subregional Co-operation (BSSSC). Wydarzenie zgromadzi przedstawicieli regionów i samorządów lokalnych, by wspólnie pracować nad wyzwaniami regionu Morza Bałtyckiego pod hasłem: „Breaking Down the Silos in Baltic Sea Region Cooperation”.

Uczestnicy Dnia Miast i Regionów BSSSC będą mieli wyjątkową okazję nie tylko do wymiany doświadczeń, lecz także do wspólnego kształtowania przyszłości programu Interreg Baltic Sea Region. W trakcie sesji i warsztatów poruszone zostaną kluczowe tematy, takie jak wielopoziomowe zarządzanie, bezpieczeństwo regionalne, zaangażowanie młodzieży oraz nowe kierunki współpracy międzynarodowej. Spotkanie będzie również doskonałą okazją do networkingu i budowania relacji między przedstawicielami władz lokalnych, organizacji społecznych oraz środowisk młodzieżowych. Dzień zwieńczy część kulturalna i spotkanie integracyjne, współorganizowane przez sieć Baltic Sea Cultural Pearls, podkreślające znaczenie kultury w budowaniu wspólnej tożsamości regionu.

Współpraca z Uczelniami Fahrenheita

W tegorocznej edycji Forum organizatorzy mocniej włączyli do współpracy uczelnie wyższe. Dzięki tej współpracy powstały dwa dodatkowe wydarzenia:

• Science Speed Dating w dniu 28 października na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego odbędzie się spotkanie mające na celu wzmacnianie i inicjowanie współpracy naukowej w Regionie Morza Bałtyckiego. Będzie miało format krótkich rozmów (3 minuty) pomiędzy uczestnikami zainteresowanymi współpracą w obszarach takich jak: środowisko, społeczeństwo, gospodarka i rynek pracy,zdrowie, medycyna oraz żywność.
• Oxford-style debate –30 października odbędzie się debata w stylu oksfordzkim zatytułowana „Przyszłość i uczenie się: akademia kontra mikroumiejętności w zmieniającym się świecie”. Dyskusja skoncentruje się na roli tradycyjnych studiów akademickich w porównaniu z krótszym, praktycznym kształceniem ukierunkowanym na konkretne umiejętności. Uczestnicy spróbują odpowiedzieć na pytanie, które podejście lepiej przygotowuje ludzi do pracy i rozwoju w dynamicznie ewoluującym środowisku społecznym i zawodowym.

Organizatorzy

Organizatorem Forum jest Województwo Pomorskie, we współpracy z Radą Państw Morza Bałtyckiego (Council of the Baltic Sea States), Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP oraz Baltic Sea Strategy Point.