Na wstępie Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk poinformował, że po długotrwałych negocjacjach Komisja Europejska zatwierdziła nowy program Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027. Tym samym dla województwa pomorskiego otwierają się nowe możliwości. Łącznie do zagospodarowania w regionie będzie 1,8 mld euro, czyli ponad 8,5 mld złotych. Następnie miała miejsce dyskusja nt. problemów i wyzwań gospodarczych stojących przed pomorskimi przedsiębiorcami w 2023 r.

Prognozy dla województwa pomorskiego i Polski

W 2021 roku w Pomorskiem odnotowano największy wzrost produktu krajowego brutto w cenach bieżących w porównaniu z 2020 rokiem – o 15,8%. W Pomorskim PKB na mieszkańca wyniosło 66 793 zł, co daje 7. miejsce w Polsce (96,7%).

Stopa bezrobocia w województwie pomorskim w 2022 roku wyniosła 4,6%. To niewielki wzrost w stosunku do poprzedniego roku. Na tle kraju Pomorskie również wypada lepiej pod tym względem (średnia 5,2%). Jednak należy podkreślić duże zróżnicowanie poziomu stopy bezrobocia w Pomorskim, w zależności od powiatu.

Dane na poziomie kraju nie napawają optymizmem. Inflacja w Polsce wzrosła od lipca do grudnia 2022 r. z 9,3% do 11,5%. Szacunkowe dane Komisji Europejskiej podają wzrost inflacji w 2022 r. do 13,2%, ale prognozują jej spadek w 2023 r. do 11,7% a w 2024 r. do 4,9%. Warto jednak zauważyć, że w porównaniu ze średnią UE przewidywane wskaźniki inflacji dla Polski są dwukrotnie wyższe (średnia dla UE – w 2023 r. 6,4% a w 2024 r. 2,8%).

Wyzwania dla pomorskiej gospodarki

W 2023 r. pomorska gospodarka nadal będzie musiała się mierzyć z ogromnymi wyzwaniami. Pojawia się widmo kryzysu, który jest konsekwencją drastycznego wzrostu cen energii, wysokiej inflacji, przekładającej się na rosnące raty kredytów i spadek siłę nabywczej ludności, niekorzystnych zmian demograficznych oraz ograniczania inwestycji. Ponadto, wciąż trwająca wojna w Ukrainie, zerwane łańcuchy dostaw, brak stabilizacji prawnej zwłaszcza w kwestiach podatkowych, nieskuteczność narzędzi prawa w rozwiązywaniu problemów i nadmierna regulacja (ingerencja państwa w działalność gospodarczą), kryzys uchodźczy, brak funduszy z Krajowego Planu Odbudowy, a także skutki pandemii sprawiają, że pomorscy przedsiębiorcy niezbyt optymistycznie patrzą w przyszłość. Przedstawiciele praktycznie każdej branży (transport, gastronomia, budownictwo, handel, przetwórstwo), poza ICT, przewidują spadek koniunktury gospodarczej. Mamy do czynienia z niepewnością egzystencjalną, lękiem przed inwestowaniem, odpływem kapitału zagranicznego, ograniczeniem innowacyjności i brakiem oraz niedostatecznym przygotowaniem siły roboczej. Mimo nominalnego wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw, de facto realnie stale zmniejsza się siła nabywcza pracowników.

Małgorzata Wokacz-Zaborowska, dyrektorka Pomorskiej Izby Rzemieślniczej MŚP, zwróciła uwagę na brak odpowiednich instrumentów pomocowych dla przedsiębiorców. Rząd nie wykazuje zrozumienia dla problemów przedsiębiorstw, a fundusze europejskie nakierowane są przede wszystkim na innowacje, nowoczesne technologie, automatyzację i cyfryzację oraz ochronę klimatu, co nie do końca odpowiada na aktualne problemy, z którymi mierzą się przedsiębiorstwa z branży turystycznej, gastronomicznej, usług, rzemieślnicy czy piekarze.

Dorota Sobieniecka-Kańska, dyrektorka Gdańskiego Klubu Biznesu, odnosiła się do raportów[1], które zwracają uwagę na krótko- i długoterminowe zagrożenia dla gospodarki światowej. Do pierwszej kategorii należą m.in.: zwiększenie kosztów życia, katastrofy klimatyczne i ekstremalne zjawiska pogodowe, geopolityczne konfrontacje, erozja i polaryzacja społeczeństw, rozprzestrzenianie się cyberprzestępstw i wzrost zagrożenia cybernetycznego. Jeśli chodzi o zjawiska, z którymi światowa gospodarka będzie się musiała mierzyć w ciągu dekady, to dotyczą one globalnego ocieplenia, zniszczenia środowiska naturalnego, zagrożeń klimatycznych i wyczerpywania się zasobów naturalnych.

Nieco optymizmu do dyskusji wniósł Jan Maria Szomburg, prezes Zarządu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. W jego opinii „reglobalizacja”, czyli zmiana charakteru globalizacji, to największa szansa dla Polski i Pomorza. Skracanie łańcuchów dostaw w ramach szeroko rozumianych międzynarodowych aliansów powinno dać nam dobrą pozycję i atrakcyjność inwestycyjną. Pandemia pokazała, że nie można się opierać wyłącznie na produkcji w Chinach. W tym upatruje szansy dla Polski i Pomorza, jako regionu granicznego z rozwiniętą gospodarką morską i portami.

[1] The Global Risks Report 2023, Marsh McLennan & Zurich Insurance Group; Raport Lidera GFKM; Opracowania FTU EQUES o perspektywach gospodarki europejskiej i światowej w 2023 r.

Wysokie ceny energii prowadzą do ograniczania działalności przedsiębiorstw

Ogromnym wyzwaniem dla pomorskich przedsiębiorców jest wzrost cen energii, nawet o kilkaset procent. Jest to tym bardziej niepokojące, że w tym samym czasie państwowe firmy energetyczne odnotowują kilkumiliardowe dochody. Szczególnie dotkliwe konsekwencje wzrostu tych cen ponoszą przedsiębiorstwa reprezentujące branże najbardziej energochłonne, jak np. produkcja porcelany, czego przykładem są zakłady porcelany stołowej „LUBIANA” S.A.. Mierzą się one również z konsekwencjami utraty rynku zbytu na Wschodzie. O problemach tej branży mówiły podczas posiedzenia Krystyna Wawrzyniak, członkini Rady Nadzorczej ZPS „LUBIANA” S.A.  oraz  Grażyna Felskowska, asystentka zarządu.

W Pomorskim liczba przedsiębiorstw, które zostały zlikwidowane wzrosła z 12800 w 2020 r. do 16200 w 2022 r. Z kolei liczba przedsiębiorstw, które zawiesiły swoją działalność, wzrosła z 42300 w 2020 r. do 54400 w 2022 r.

Szanse dla pomorskich przedsiębiorców na dofinansowanie działalności

Na koniec przedstawiciele Banku Gospodarstwa Krajowego: Andrzej Hlawacik i Monika Kasińska opowiedzieli o  „Pożyczce Inwestycyjnej II” skierowanej do mikro- i małych przedsiębiorstw. Ze środków tej pożyczki możliwe jest finansowanie inwestycji realizowanych na terenie województwa pomorskiego związanych z: poprawą potencjału konkurencyjnego przedsiębiorstwa, poprawą zdolności do rozszerzenia działalności o nowe produkty lub usługi, czy też zwiększeniem produktywności przedsiębiorstwa. Natomiast Aneta Grzębska z Pomorskiego Funduszu Pożyczkowego poinformowała o terminie i zasadach naboru wniosków na Pożyczkę Płynnościową POIR z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. Środki z pożyczki płynnościowej POIR mogą być przeznaczone zarówno na kapitał obrotowy, tj. wynagrodzenia, spłata kredytów, zobowiązań i  inne wydatki niezbędne do zapewnienia ciągłości działania przedsiębiorcy, jak i na inwestycje. Zaprezentowane produkty finansowe mają na celu przede wszystkim łagodzenie bezpośrednich lub pośrednich skutków obecnej sytuacji gospodarczej. Co istotne, pożyczki oferowane są na warunkach rynkowych, ale również korzystniejszych od rynkowych, jak np. pożyczka płynnościowa POIR z nominalnym oprocentowaniem rocznym w wysokości 0%. Zachęcamy pomorskich przedsiębiorców do aplikowania o te środki!

Przydatne linki:

Prognoza gospodarcza Komisji Europejskiej

Informacja o terminie i zasadach naboru wniosków na Pożyczkę Płynnościową POIR z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 – Pomorski Fundusz Pożyczkowy

Pomorski Fundusz Rozwoju 2020+, Pożyczki unijne na wsparcie rozwoju pomorskich przedsiębiorców

Prezentacje z wydarzenia:

Wyzwania pomorskiej gospodarki w 2023 r. – Departament Rozwoju Gospodarczego

Wyzwania pomorskiej gospodarki w związku z bieżącą sytuacją ekonomiczną – Lubiana S.A.

List prezesa Lubiana S.A. Działalność firmy w czasie kryzysu energetycznego

Pożyczka Inwestycyjna II – Fundusz Regionu Wałbrzyskiego

Pożyczki unijne na wsparcie rozwoju pomorskich przedsiębiorców – Pomorski Fundusz Rozwoju