Podczas tegorocznej konferencji parlamentarzyści debatowali na rzecz bezpiecznego, odpornego energetycznie Morza Bałtyckiego oraz w jaki sposób sprostać wyzwaniom geopolitycznym aby ochronić demokrację i stabilność w Regionie Morza Bałtyckiego. Tegoroczne obrady z udziałem reprezentantów polityków i parlamentarzystów 10 krajów: Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Litwa, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Szwecji i Polski odbywały się pod tytułem: "Współpraca, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój".
Delegacja Samorządu Województwa Pomorskiego uczestniczyła w 34. dorocznej Konferencji Parlamentarnej w Mariehamn na Wyspach Alandzkich. Sejmik Województwa Pomorskiego reprezentowała Beata Koniarska – Przewodnicząca Komisji Współpracy Międzyregionalnej i Zagranicznej SWP. W delegacji udział wzięły również przedstawicielki Departamentu Rozwoju Gospodarczego, referatu współpracy oraz zespołu bałtyckiego.
Polską stronę reprezentowała delegacja Sejmu i Senatu RP w następującym składzie: Poseł Anita Kucharska-Dziedzic – Przewodnicząca Delegacji; Poseł Wioletta Tomczak, Poseł Jarosław Wałęsa, Senator Ryszard Majer, Piotr Koperski – Biuro Współpracy Międzynarodowej Kancelarii Senatu. Na posiedzeniu obecni byli ponadto reprezentanci województwa zachodniopomorskiego i warmińsko – mazurskiego.
Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu 31 marca 2025r. podjął uchwałę o przystąpienia do Konferencji Parlamentarnej Morza Bałtyckiego w charakterze obserwatora.
Najważniejsze przesłania z wystąpień eksperckich
Demokracja w regionie Morza Bałtyckiego znalazła się pod presją
W świetle wojny Rosji, zagrożeń hybrydowych i kruchych sojuszy Europa musi wziąć na siebie większą odpowiedzialność za własne bezpieczeństwo i za odporność swoich demokracji.
W wydarzeniu wzięło udział bardzo wielu wybitnych polityków, m.in. konferencję otworzył Alexander Stubb – Prezydent Finlandii, polityczne przesłania kierowali do zebranych również: były minister spraw zagranicznych Finlandii, Pekka Haavisto, były prezydent Łotwy Egils Levits, Yulia Navalnaya, szefowa Fundacji Antykorupcyjnej (wdowa po Aleksandrze Navalnym).
Były prezydent Łotwy Egils Levits określił ścieżkę Rosji jako otwarcie imperialistyczną: agresję militarną połączoną z narzędziami hybrydowymi, takimi jak dezinformacja, cyberataki i sieci wpływu, mającymi na celu podważenie zaufania Zachodu. Wskazał na spadek wiarygodności USA jako gwaranta bezpieczeństwa Europy, argumentując, że niepewność strategiczna wzrosła wraz z mniejszym zaangażowaniem Waszyngtonu, a nawet tendencjami autorytarnymi w polityce wewnętrznej. Zidentyfikował głębszy kryzys samej liberalnej demokracji.
Levits podkreślił, że Europa musi masowo inwestować we własną obronę i wykazać się zarówno zdolnością, jak i wolą polityczną, by odstraszać agresję. Jednocześnie demokracje muszą się wzmocnić od wewnątrz: poprzez edukację obywatelską, edukację medialną i silniejsze instytucje. Liberalna demokracja, podkreślił, może być niedoskonała, ale pozostaje lepsza od wszelkich alternatyw. Jej obrona, podsumował, to odpowiedzialność, której nie można zlecić na zewnątrz.
Były minister spraw zagranicznych Finlandii, Pekka Haavisto, dodał perspektywę historyczną. Pięćdziesiąt lat po Akcie końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z Helsinek mechanizmy współpracy, które niegdyś stabilizowały region, w dużej mierze się załamały. Rosja została wykluczona z Rady Europy, Rady Arktycznej i Rady Państw Morza Bałtyckiego. W rezultacie, argumentował, Morze Bałtyckie jest bardziej podatne na nowe zagrożenia, od flot tajnych transportujących ropę, po uszkodzone rurociągi i kable. Haavisto wskazał jednak na społeczeństwo obywatelskie jako źródło nadziei.
Poseł na Sejm RP Jarosław Wałęsa podkreślił, że Europa nie może polegać wyłącznie na odstraszaniu militarnym. Zagrożenia hybrydowe uderzają w infrastrukturę, media i obywateli w takim samym stopniu, jak w granice. Wezwał do opracowania strategii bałtyckiej, która połączy cyberobronę i obronę informacyjną z inwestycjami w instytucje obywatelskie, niezależne media i edukację. Ostrzegł, że demokracje ryzykują utratę legitymacji, jeśli przywódcy pozostaną odizolowani od obywateli. Zaangażowanie i zaufanie są równie kluczowe dla odporności, jak armie i budżety.
W dyskusji panelowej moderowanej przez prof. Spiliopoulou Åkermark, prelegenci zastanawiali się, jak demokracje mogą zachować inkluzywność i determinację w obliczu presji. Ostrzegali przed niebezpieczeństwem bezczynności w warunkach niepewności, zastanawiali się również nad prawami człowieka w czasach kryzysu. Występujący byli zgodni, że odstraszanie musi być poparte dyplomacją, a dyplomacja jest wiarygodna tylko wtedy, gdy wspiera ją siła gospodarcza i militarna Europy.
Wystąpienia na sali zaostrzyły debatę. Johannes Schraps (Bundestag Niemcy) przypomniał delegatom o historycznym zawieszeniu przez BSPC Rosji w 2022 roku i podkreślił symbolikę spotkania na „Wyspach Pokoju”. Lukas Mandl (Parlament Europejski) ostrzegł, że odporność demokracji zależy od konkurencyjności gospodarczej Europy. Delegaci młodzieży, Tom Madsen i Elias Arndt (BSSSC), domagali się zacieśnienia współpracy transgranicznej, codziennej obrony demokracji oraz znaczącej integracji młodych ludzi, w tym obniżenia wieku wyborczego.
Zamykając debatę, gospodarz Jörgen Pettersson (Nordycka Rada Ministrów, Wyspy Alandzkie) wezwał delegatów, aby nie tracili optymizmu. Cytując Leonarda Cohena i Boba Dylana, określił demokrację jako kruchą i odnawialną: „Morze Bałtyckie to granica bezpieczeństwa – ale przede wszystkim wspólnota wspólnej odpowiedzialności”.
Konferencja Parlamentarna Morza Bałtyckiego w Mariehamn zakończyła się pełnym emocji pożegnaniem Sekretarza Generalnego Bodo Bahra.
Ważnymi uczestnikami BSPC było 125 młodych uczestników, w ramach ReGeneretion 2030 i Bałtyckiej Rady Młodzieży BSPYF. Młodzi delegaci z całego regionu Morza Bałtyckiego przedstawili swoje propozycje dotyczące bezpieczeństwa, łączności i odporności. A w ramach Parlamentarnego Forum Młodzieży Morza Bałtyckiego (BSPYF), zorganizowanego równolegle z Tygodniem ReGeneracji 2025, 50 delegatów młodzieży przyjęło propozycje dotyczące bezpieczeństwa narodowego i energetycznego, integracji młodzieży, sprawiedliwej zielonej transformacji oraz dobrostanu psychicznego.
W końcowych zaleceniach aktu młodych podkreślono, że zmiany klimatu muszą być uznawane za zagrożenie dla bezpieczeństwa, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Wzywają one do rozwoju zróżnicowanej infrastruktury energii odnawialnej, finansowanej poprzez stopniowe wycofywanie dotacji do paliw kopalnych. W kwestii łączności, młodzież apeluje o obniżenie wieku uprawniającego do głosowania do 16 lat i wprowadzenie obowiązkowego udziału osób w wieku od 12 do 30 lat w procesach decyzyjnych. W kwestii odporności, podkreślają oni priorytet polityczny w zakresie zdrowia psychicznego, domagając się szybszego dostępu do wysokiej jakości opieki oraz większych inwestycji w edukację i gospodarkę opartą na dobrostanie.
Konferencja Parlamentarna Morza Bałtyckiego BSPC przyjęła dokument końcowy – rezolucję określającą wspólne priorytety w zakresie bezpieczeństwa, odporności ekologicznej i współpracy demokratycznej w regionie.
Rezolucja potwierdza poparcie dla suwerenności Ukrainy i podkreśla potrzebę bardziej zdecydowanych działań zbiorowych przeciwko zagrożeniom hybrydowym, w tym atakom na infrastrukturę podmorską i kampaniom dezinformacyjnym. Wzywa również do zacieśnienia współpracy NATO-UE oraz długoterminowej obecności sił bezpieczeństwa morskiego na Morzu Bałtyckim.
Istotne są również zobowiązania do ochrony kluczowych sieci energetycznych i komunikacyjnych, przyspieszenie zielonej transformacji oraz ochrona delikatnego ekosystemu Morza Bałtyckiego. Rezolucja podkreśla pilne działania mające na celu odbudowę zasobów rybnych, rozwój zielonych korytarzy żeglugowych oraz usuwanie amunicji zatopionej w morzu.
Poza kwestiami bezpieczeństwa i ekologii, parlamentarzyści podkreślali znaczenie zrównoważonej biogospodarki, więzi kulturowych i edukacyjnych oraz zaangażowania młodzieży.
Kolejna doroczna konferencja BSPC odbędzie się w Lubece w dniach 30 sierpnia – 1 września 2026 r. na zaproszenie Parlamentu Szlezwika-Holsztynu.
Ważnym akcentem posiedzenia było oficjalne przyjęcie delegacji z województwa pomorskiego, zachodniopomorskiego i warmińsko-mazurskiego w poczet członków obserwatorów.
Radna Sejmiku WP Beata Koniarska w swoim 4 minutowym przemówieniu podkreśliła znaczącą rolę współpracy bałtyckiej oraz organizacji BSPC we współpracy międzynarodowej województwa pomorskiego i nowych priorytetach współpracy zagranicznej.
Województwo pomorskie z dumą docenia znaczący wkład instytucjonalny wniesiony podczas Konferencji Parlamentarnej Morza Bałtyckiego. Ta platforma współpracy wspiera dialog i wzmacnia partnerstwa między krajami Morza Bałtyckiego, zajmując się kluczowymi kwestiami, takimi jak bezpieczeństwo regionalne, zarządzanie kryzysowe, zrównoważenie środowiskowe, zmiana klimatu, rozwój gospodarczy, kultura i społeczeństwo obywatelskie. Zaangażowanie parlamentów członkowskich w dzielenie się najlepszymi praktykami i innowacyjnymi rozwiązaniami podkreśla naszą wspólną odpowiedzialność za stojące przed nami wyzwania. Województwo pomorskie będzie w dalszym ciągu aktywnie uczestniczyć w tych dyskusjach, dbając o to, aby głosy naszych społeczności zostały usłyszane i abyśmy wspólnie pracowali na rzecz dostatniej i zrównoważonej przyszłości regionu Morza Bałtyckiego – mówiła Beata Koniarska.
