Innowacja to zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego wprowadzenie czegoś nowego, lub też rzecz nowo wprowadzona. Można by więc powiedzieć, że innowacje towarzyszą nam od zarania dziejów, innowacją było rozpalenie pierwszego ogniska, czy wynalezienie koła. Jednakże innowacja zgodnie z definicją zawartą w „Oslo  Manual”, który jest międzynarodowym podręcznikiem metodologicznym w dziedziny badań statystycznych innowacji, jest już ściśle związana z przedsiębiorczością. I w tym znaczeniu innowacyjność jako główny czynnik wzrostu gospodarczego mogła pojawić się na większą skalę w efekcie zmian ustrojowych, które miały miejsce w Polsce po 1989 roku. Jednakże dopiero utworzenie w 1998 roku kolejnego poziomu samorządu terytorialnego jakim jest samorząd województwa zapoczątkowało proces tworzenia sieci wsparcia innowacji w regionie.

Polityka klastrowa i Inteligentne Specjalizacje Pomorza

W ramach regionalnego ekosystemu innowacji  Samorząd Województwa Pomorskiego jako pierwszy w Polsce podjął się budowania polityki klastrowej (2008), a następnie w konsekwencji oddolnych działań wybrał cztery obszary Inteligentnych Specjalizacji Pomorza (2016) jakimi są do dzisiaj: technologie morskie i offshore, ICT, ekoefektywne oraz technologie medyczne wraz ze srebrną gospodarką.

Od tego momentu powstało w pomorskim wiele instytucji, których celem było wsparcie szeroko pojętej innowacyjności. W 2001 r. powołano do życia Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną, której zadaniem było wsparcie przedsiębiorczości, poprzez tworzenie atrakcyjnych warunków do rozwoju małych, średnich i dużych firm. W tym samym roku powstał Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni. Kilka lat później utworzono jego odpowiedniki w Gdańsku, Gdański Park Naukowo -Technologiczny (2006) i w Kwidzynie, Kwidzyński Park Przemysłowo-Technologiczny (2012). Również w 2012 roku powołano Słupski Inkubator Technologiczny.

Blisko półtora miliarda złotych na innowacje w regionie

Wiele z tych inwestycji zostało zrealizowanych dzięki funduszom unijnym, które zaczęły płynąć do naszego kraju po wejściu w 2004 r. do Unii Europejskiej. W perspektywie 2007-2013 samorząd województwa przeznaczył na przedsiębiorczość, innowacyjność i B+R kwotę prawie 800 mln zł, w kolejnym okresie programowania była to suma blisko 400 mln zł. Natomiast w latach 2021 – 2027 na wzmacnianie zdolności badawczych i innowacyjnych przewidziano kwotę ok. 265 mln zł.

Również z inicjatywy Samorządu Województwa Pomorskiego powstawały podmioty, które miały na celu wsparcie zarówno innowacji jak i szerzej – przedsiębiorczości w regionie. W 2001 r. utworzono Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o., którego celem było wspieranie przedsiębiorców z segmentu MSP w zakresie zwiększania dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania, poprzez udzielanie poręczeń kredytów, pożyczek, czy leasingów, który w chwili obecnej jest największym funduszem poręczeniowym w regionie. W 2004 roku powołano Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o, któremu powierzona została misja ułatwiania dostępu do niskooprocentowanych pożyczek na zakładanie i rozwój działalności gospodarczej. Natomiast w roku 2015 r. z inicjatywy samorządu powstał Pomorski Fundusz Rozwoju Sp. z o.o., który wspiera lokalny biznes specjalnie dedykowanymi pożyczkami i poręczeniami. Warto również wspomnieć o Agencji Rozwoju Pomorza, która co prawda swoją historią sięga 1992 roku, jednakże od roku 2002 funkcjonuje jako regionalna instytucja finansująca, administrując programami dotacji unijnych głównie dla MŚP, w tym z przeznaczeniem na badania i rozwój.

Chociaż Polska jest niestety w ogonie innowacji na tle krajów europejskich (24 pozycja na 27 krajów – zgodnie z rankingiem European Innovation Scoreboard 2022) pomorskie jako region od lat utrzymuje się pod względem innowacyjności w czołówce krajowej poprawiając rok do roku wskaźniki w tym obszarze. Nakłady wewnętrzne na działalność badawczo-rozwojową w latach 2006-2021 wzrosły z 307 mln zł do blisko 2,9 mld zł, a w relacji do PKB jest to wzrost z 0,51 % do 1,84%. Liczba osób zatrudnionych w obszarze B+R zwiększyła się od 2002 do 2021 ponad 2,5 krotnie (3,8 tys. osób w 2002 i 10,2 tys. osób w 2021 roku). W latach 2009 – 2022 zwiększyła się również prawie dwukrotnie liczba przyznanych patentów i udzielonych praw ochronnych.

Budowa silnego zaplecza do rozwoju innowacji, poprzez stworzenie odpowiedniej infrastruktury, dofinansowanie w formie dotacji i pożyczek, jak też ogólna poprawa koniunktury ekonomicznej dały podstawy do realizacji w regionie wielu innowacyjnych projektów.

IVONA globalna innowacja z Pomorza

Jednym ze spektakularnych przykładów innowacji na skalę światową, które pojawiły się w ciągu ostatnich lat na Pomorzu, jest syntezator mowy IVONA stworzony przez dwóch naukowców – Łukasza Osowskiego i Michała Kasprzyka jako projekt badawczy na Uniwersytecie Gdańskim. Jakość syntezatora została doceniona na całym świecie, a jego głosy były wykorzystywane w dziedzinach, takich jak telekomunikacja, systemy nawigacyjne, asystenci wirtualni czy aplikacje odczytujące tekst. W 2013 roku, IVONA została przejęta przez firmę Amazon, która wykorzystywała ją w swoim systemie usług.

Dzięki wsparciu ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020, idąc w kierunku innowacji w regionie, łączymy świat nauki i biznesu. Doskonałym przykładem jest Centrum Kompetencji STOS PG – 12 000 m2 inteligentnej przestrzeni zapewniającej najwyższe standardy technologiczne dla działań B+R, nowoczesnych laboratoriów oraz funkcjonowania superkomputera Kraken.  Jeszcze w tym roku Kraken stanie się jednym z najmocniejszych superkomputerów w tej części kontynentu. Jego moce obliczeniowe będą nieocenionym wsparciem dla naukowców zajmujących się m.in. medycyną, farmaceutyką, energetyką jądrową, technologiami ochrony środowiska czy rozwojem sztucznej inteligencji. Centrum Kompetencji STOS PG będzie jednym z najnowocześniejszych data centers w tej części Europy. Kompleks będzie siedzibą Centrum Informatycznego Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej (CI TASK).

Obchody 25-lecia samorządu województwa pomorskiego stanowią dobrą okazję do podkreślenia, że innowacyjność jest jednym z filarów rozwoju regionu. Działania podejmowane przez samorząd oraz partnerów biznesowych i naukowych przynoszą realne rezultaty, stanowiąc dobra podstawę do dalszego rozwoju Pomorza w dziedzinie innowacyjności.

To drugi artykuł z cyklu, z okazji obchodów 25-lecia Samorządu Województwa Pomorskiego.