Raport Ogólny siódmej edycji badania „Benchmarking klastrów w Polsce – edycja 2024”, przygotowany na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości przez konsorcjum Innoreg Sp. z o.o. oraz Związek Pracodawców Klastry Polskie. To największe i najbardziej kompleksowe badanie kondycji klastrów w kraju, realizowane cyklicznie od 2010 roku.

Tegoroczna edycja objęła 42 klastry z całej Polski, zrzeszające 733 członków, działające w najbardziej dynamicznych obszarach gospodarki – od ICT, cyberbezpieczeństwa i automotive, przez life science i zielone technologie, po gospodarkę obiegu zamkniętego.

Pięć filarów oceny i ważne nowości

Benchmarking objął analizę pięciu kluczowych obszarów funkcjonowania klastrów. Są nimi:

  • zasoby,
  • procesy,
  • wyniki,
  • oddziaływanie na otoczenie,
  • internacjonalizacja.

Tegoroczna edycja raportu została jednak znacząco poszerzona o nowe wymiary, które odzwierciedlają aktualne wyzwania gospodarcze:

  • współpracę międzyklastrową – pokazującą skalę i strukturę powiązań w ekosystemie,
  • odporność (resilience) – czyli zdolność klastrów do reagowania na wstrząsy gospodarcze, technologiczne i rynkowe, adaptacji do zmian oraz utrzymania ciągłości działania.

Badanie obejmuje aż 90 wskaźników, a dodatkowo pozwala na porównanie wyników z danymi z lat 2010–2022, co pokazuje długofalową ewolucję polskiego ekosystemu klastrów.

Klastry w centrum transformacji gospodarczej

Raport wyraźnie pokazuje, że klastry pełnią dziś kluczową rolę w trzech równoległych transformacjach:

  • cyfrowej,
  • zielonej,
  • odpornościowej.

To właśnie w ramach klastrów najczęściej rozwijają się projekty badawczo-rozwojowe, współpraca nauki z biznesem, transfer technologii, internacjonalizacja oraz wdrażanie nowych modeli biznesowych. Klastry wzmacniają też kompetencje przedsiębiorstw i ich zdolność do funkcjonowania w warunkach niepewności rynkowej.

Dobre praktyki z Polski i Europy

W raporcie zaprezentowano 13 polskich oraz 3 zagraniczne dobre praktyki, pokazujące skuteczne modele współpracy i rozwoju. Wśród nich znalazły się m.in. inicjatywy z zakresu:

  • gospodarki cyrkularnej,
  • bioinnowacji i bezpieczeństwa żywnościowego,
  • motoryzacji i przemysłu zaawansowanego,
  • cyberbezpieczeństwa,
  • zielonej energii,
  • technologii miejskich i wodnych.

Pomorski akcent: Interizon – granty kaskadowe w praktyce

W gronie wyróżnionych dobrych praktyk znalazł się również Interizon – Pomorski Klaster ICT. W raporcie został on wskazany jako przykład skutecznego wykorzystania mechanizmu grantów kaskadowych w praktyce – jako realnego narzędzia wsparcia dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.

To rozwiązanie umożliwia firmom szybki dostęp do środków na rozwój innowacyjnych projektów, testowanie nowych technologii oraz wzmacnianie potencjału badawczo-rozwojowego bez konieczności angażowania się w skomplikowane i długie procedury konkursowe na dużą skalę.

Wyróżnienie Interizonu w raporcie potwierdza, że pomorski sektor ICT aktywnie wpisuje się w nowoczesne instrumenty wspierania innowacji oraz budowania odporności firm w niepewnych warunkach rynkowych.

Odporność i sieciowanie – nowe wyzwania dla klastrów

Jedną z najważniejszych nowości tegorocznej edycji raportu jest silne zaakcentowanie odporności klastrów na kryzysy gospodarcze i technologiczne, a także współpracy międzyklastrowej jako fundamentu nowoczesnych ekosystemów innowacji.

Autorzy badania podkreślają, że zdolność do szybkiej adaptacji, dywersyfikacji działań i budowania powiązań ponadregionalnych staje się dziś równie ważna jak dostęp do kapitału czy technologii.

Raport jako narzędzie dla samorządów i biznesu

Raport Benchmarking Klastrów 2024 to nie tylko diagnoza, ale również praktyczne narzędzie dla wielu podmiotów tworzących klimat rozwoju innowacji i przedsiębiorczości, w tym zwłaszcza dla:

  • administracji publicznej,
  • samorządów,
  • koordynatorów klastrów,
  • instytucji otoczenia biznesu,
  • uczelni i ośrodków innowacji.

Publikacja dostarcza rekomendacji wspierających rozwój klastrów, ich internacjonalizację, cyfryzację oraz odporność, a także wskazuje różnice pomiędzy grupami klastrów oraz kierunki dalszych działań systemowych.

Co ten raport oznacza dla Pomorza?

Dla regionu Pomorskiego wyniki raportu są potwierdzeniem, że klastry pozostają jednym z najbardziej efektywnych narzędzi wspierania innowacyjnej gospodarki. Regionalny przykład dobrych praktyk jednoznacznie pokazuje też, że instrumenty takie jak granty kaskadowe, wykorzystywane m.in. przez Interizon, realnie wspierają rozwój MŚP oraz budują współpracę sieciową i odporność organizacyjną, które w najbliższych latach będą kluczowe dla konkurencyjności regionów.

Raport do pobrania na stronie www.parp.gov.pl