Wydatki na obronność jako szansa rozwojowa

Jak wskazuje we wstępie raportu dr Hubert Cichocki, Prezes Centrum Łukasiewicz, kluczowe jest wzmocnienie krajowej bazy technologicznej i produkcyjnej, aby zwiększone nakłady realnie wspierały rozwój gospodarczy. Polska znajduje się dziś w wyjątkowym momencie: szybka modernizacja armii zwiększyła import uzbrojenia, ale jedynie ok. 1/3 zamówień realizowana jest w kraju (wcześniej ok. 1/4).

Raport podkreśla, że konieczne jest przesunięcie większej części wartości dodanej do polskich firm, co wymaga: stabilnego planowania potrzeb i zakupów, rozbudowy zdolności przemysłowych, zwiększania nakładów na badania i rozwój.

Sektor obronny jednym z najbardziej intensywnych obszarów gospodarki

Według analiz, przemysł obronny charakteryzuje się wysoką intensywnością B+R, znacznie przewyższającą wiele innych branż. Przykładowo:

  • w lotnictwie nakłady na B+R sięgają 32% wartości dodanej,
  • w produkcji uzbrojenia i amunicji – ok. 19%.

Co szczególnie istotne, każdy 10-procentowy wzrost nakładów B+R w sektorze obronnym przekłada się na 5-procentowy wzrost w pozostałych sektorach gospodarki. Oznacza to, że inwestycje w technologie wojskowe wspierają również innowacje cywilne i ogólną konkurencyjność gospodarki.

 

Polska na tle świata – silny popyt, ale słaba pozycja odbiorcy

 

Choć Polska jest dziś jednym z największych nabywców uzbrojenia na świecie, jej pozycja jako producenta wciąż odbiega od skali popytu:

  • w rankingu SIPRI Top 100 znajduje się tylko jedna polska firma,
  • krajowe przedsiębiorstwa nie wykorzystują jeszcze potencjału zwiększonych budżetów obronnych,
  • wysoka koncentracja rynku globalnego i przewaga USA oraz Chin stanowią istotne wyzwanie.

 

Przykłady sukcesów innych państw

Raport analizuje transformacje Turcji i Korei Południowej, wskazując, że kraje te – mimo braku długich tradycji w przemyśle obronnym – zdołały stać się eksporterami broni i awansowały w globalnych łańcuchach wartości. To wartościowe benchmarki dla Polski, szczególnie w zakresie:

  • konsekwentnego finansowania B+R,
  • budowania własnych kompetencji technologicznych,
  • silnej koordynacji polityki zakupowej, w tym promowaniu własnych przedsiębiorstw i ich innowacji.

 

Współpraca nauki i przemysłu – klucz do przełomu

 

Sieć Badawcza Łukasiewicz podkreśla, że współpraca pomiędzy instytutami badawczymi, uczelniami i przemysłem jest w Polsce wciąż niewystarczająca. Jednocześnie sektor obronny – w dużej mierze kontrolowany przez państwo – tworzy unikalne warunki do poprawy tego obszaru, co może przełożyć się na lepszą efektywność innowacji również poza obronnością.

Raport prezentuje również przykłady projektów technologicznych realizowanych przez instytuty Sieci Badawczej, m.in. w obszarze systemów autonomicznych, technologii materiałowych i rozwiązań podwójnego zastosowania.

 

Kluczowe rekomendacje raportu

 

Autorzy formułują zestaw rekomendacji, obejmujący trzy obszary:

 

Finansowanie B+R w przemyśle obronnym

  • zwiększenie udziału B+R w budżecie obronnym,
  • aktywne wykorzystanie europejskich mechanizmów finansowania (EDF, SAFE, DIANA).

 

Rozwój krajowego przemysłu obronnego

  • poprawa procesu planowania popytu i zamówień,
  • wzmacnianie współpracy między przemysłem i nauką,
  • rozwój zdolności produkcyjnych umożliwiających większy udział polskich firm w realizacji zamówień.

 

Proces zakupów i certyfikacji

  • modernizacja systemu zakupowego,
  • przyspieszenie procesów certyfikacyjnych,
  • większa transparentność i długofalowe planowanie.

 

Dlaczego warto sięgnąć po raport?

Dokument stanowi najszerszą jak dotąd analizę potencjału polskiego przemysłu obronnego, uwzględniając zarówno uwarunkowania krajowe, jak i globalne trendy. To materiał, który może wesprzeć:

  • przedsiębiorców,
  • sektor B+R,
  • samorządy,
  • instytucje rozwoju regionalnego,
  • decydentów publicznych.

Raport pokazuje, że wzrost nakładów na obronność może stać się fundamentem nowego etapu rozwoju gospodarczego Polski – pod warunkiem właściwego wykorzystania środków i wzmocnienia krajowych kompetencji technologicznych.

Z pełną treścią Raportu można zapoznać się pod adresem: lukasiewicz.gov.pl