Bezpieczeństwo, zdrowie, innowacje, zielona i cyfrowa transformacja podczas EFNI 2025

Europejski Kongres Finansowy 2025 skoncentrował się na tematach związanych z bezpieczeństwem, zieloną i cyfrową transformacją, zdrowiu, innowacjach i kierunkach rozwoju europejskiej gospodarki. Przedstawiciele samorządu wzięli udział w panelach dotyczących transformacji energetycznej, bezpieczeństwa w Europie i roli samorządów w czasach zmian klimatycznych i geopolitycznych napięć.

W panelu pt. „Polski hard case transformacji energetycznej: przemysł, konkurencyjność i bezpieczeństwo w Europie jutra” rozmawiali:

• Mieczysław Struk, marszałek, województwo pomorskie
• Ryszard Hordyński, dyrektor ds. strategii i komunikacji, Huawei Polska
• Miłosz Motyka, minister energii
• Grzegorz Onichimowski, prezes, PSE
• Sławomir Staszak, członek zarządu ds. energetyki i transformacji energetycznej, ORLEN S.A.
• Dalida Gepfert, wiceprezeska ds. korporacyjnych, GK Enea
• Luiz Hanania, prezes zarządu, dyrektor generalny, Grupa Veolia Polska

Mówiono o tym, że jesteśmy świadkami rewolucji w polskiej energetyce. Sektor wiatrowy zatrudnia w Europie 300 tys. osób, szacuje się że do 2030 zatrudnienie to wzrośnie o 50%.  Tylko w województwie pomorskim powstanie co najmniej 20 tys. nowych miejsc pracy z czego połowa będzie bezpośrednio związana z sektorem. W skali kraju może być ich nawet 3 razy więcej, co w obecnej sytuacji makroekonomicznej jest nie do przecenienia. Dostrzeżono też, że już teraz przełomowe inwestycje oddziaływają na lokalną gospodarkę. Jako świadkowie rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej w małych i średnich portach, Łeby, Ustki i Władysławowa pod kątem pełnienia funkcji serwisowych, w Gdańsku powstaje terminal instalacyjny T5, z którego w przyszłym roku będą korzystać pierwsi deweloperzy.

W kontekście roli samorządów w transformacji energetycznej i dbałości o lokalne bezpieczeństwo energetycznej Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego mówił –

Rozwój energetyki wiatrowej na morzu czy budowa elektrowni jądrowej oddziaływają na wiele dziedzin, od transportu i mieszkalnictwa po rynek pracy i poziom innowacyjności w lokalnych przedsiębiorstwach. Z tego względu postulowane jest stworzenie nowych narzędzi prawnych, które pozwoliłyby samorządom wojewódzkim w sposób zinstytucjonalizowany brać udział w procesie przygotowywania i prowadzenia tych kluczowych inwestycji.

Koordynujemy zebranie oczekiwań społeczno-gospodarczych gmin i mieszkańców, dotyczące programu rządowego dla powiatu lęborskiego, wejherowskiego i puckiego w związku z planowaną budową pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Pozostajemy w dialogu z firmą PEJ oraz Ministerstwem dotyczącym inwestycji towarzyszącym budowie elektrowni jądrowej.

Od 2020 Samorząd Województwa Pomorskiego koordynuje działania Pomorskiej Platformy Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej (początkowo było ich 24, a obecnie zrzesza ona prawie 150 podmiotów), która integruje przedsiębiorców, uczelnie, ngo’s i gminy zainteresowane rozwojem morskiej energetyki wiatrowej. Lepsze planowanie energetyczne, na które nacisk od dawna kładzie samorząd województwa pomorskiego, jest kluczowym elementem rozwoju lokalnej gospodarki energetycznej. Gminy dysponują ustawowym obowiązkiem tworzenia planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, ale brakuje rozwiązań, które pozwoliłyby koordynować planowane na poszczególnych obszarach inwestycje oraz rozwijać je w ramach spójnej koncepcji regionalnej. Dlatego właśnie rola województwa w zarządzaniu transformacją energetyczną powinna być wzmocniona tak, by możliwe było np. korygowanie planów i skuteczne prowadzenie projektów angażujących kilka gmin jednocześnie. Rozwój energetyki rozproszonej stanowi ważne dopełnienie inwestycji wielkoskalowych.

Podczas panelu pt. „Miasta i regiony jutra: rola samorządów w czasach zmian klimatycznych, geopolitycznych napięć i cyfrowej transformacji” rozmawiali:

Paneliści:

• Stanisław Szultka, dyrektor, Departament Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
• Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydentka Sopotu
• Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Miasta Gdańska
• Marek Józefiak, rzecznik prasowy, ekspert ds. polityki ekologicznej, Greenpeace Polska
• Maria Klaman, zastępczyni prezydenta Miasta Krakowa
• Prof. Ewelina Szczech-Pietkiewicz, dyrektorka Instytutu Międzynarodowej Polityki Gospodarczej, SGH

Podnoszono temat wyzwań rozwojowych regionów i Polski, podkreślając ogromną zmianę jaką przeszliśmy. Od budowy dróg, wszelkiego rodzaju infrastruktury, do budowy odporności. Dziesięć lat temu głównym zadaniem samorządów było nadrabianie zapóźnień infrastrukturalnych. Kluczowe były inwestycje w transport, wodociągi, cyfryzację urzędów. Dziś wyzwania mają zupełnie inny charakter. To nie tempo inwestycji, ale kierunek i jakość zmian decydują o rozwoju.

Najlepszym przykładem jest transformacja energetyczna Polski. Jeszcze dekadę temu centrum ciężkości gospodarki energetycznej znajdowało się na południu: węgiel, kopalnie, elektrownie. Dziś przesuwa się na północ, do Pomorza, gdzie rozwija się energia wiatrowa offshore, farmy fotowoltaiczne, a w przyszłości energetyka jądrowa.

Transformacja energetyczna przestała być hasłem z debat. To codzienność, która decyduje o bezpieczeństwie, cenach prądu i konkurencyjności firm. Zadanie jest ambitne, ale wykonalne. Dla Pomorza to przede wszystkim szansa. Przez lata byliśmy regionem z ujemnym bilansem energii: zużywaliśmy więcej, niż produkowaliśmy, a resztę trzeba było sprowadzać z innych części kraju. Taka zależność budzi niepewność. Dziś sytuacja się odwraca. Na północy rosną nowe moce: morskie farmy wiatrowe, rozwijająca się energetyka odnawialna na lądzie, a i powstanie za parę lat elektrownia jądrowa. To konkretne megawaty, inwestycje, miejsca pracy i realny skok jakościowy w bezpieczeństwie energetycznym – mówił Stanisław Szultka, dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Podkreślano też rolę i zadania samorządów regionalnych, jak również ich wspólnotowego charakteru. Gminy to planowanie przestrzenne, lokalne plany adaptacji do zmian klimatu, gospodarka odpadami, lokalne źródła OZE, zarządzanie kryzysowe. Powiaty to ochrona zdrowia, edukacja techniczna, transport lokalny, reagowanie kryzysowe. Województwa natomiast to strategia rozwoju, polityka energetyczna, infrastruktura regionalna, innowacje, koordynacja między samorządami. Nad tym wszystkim czuwają Rząd i UE nadające ramy prawne, instrumenty finansowe, regulacje klimatyczne i energetyczne.

Aktywność Województwa Pomorskiego w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB) jest tego doskonałym przykładem. Polska objęła właśnie przewodnictwo w tej strategii, której celem jest intensyfikacja współpracy ośmiu państw leżących wokół Bałtyku. SUERMB, jako pierwsza makroregionalna strategia UE, stanowi platformę współpracy, która obejmuje obszar zamieszkały przez 80 milionów ludzi, czyli blisko 16% populacji Unii. Pomorze aktywnie uczestniczy w realizacji tej strategii, a przyjęcie przewodnictwa przez Polskę to okazja do umocnienia roli regionu w wypracowywaniu rozwiązań dla wspólnych wyzwań.

Celem strategii jest odpowiedź na problemy środowiskowe, klimatyczne i gospodarcze, z którymi mierzy się cały region bałtycki, a które są zbieżne z wyzwaniami Unii Europejskiej. Przykładem naszej aktywności jest organizacja – po raz kolejny – dorocznego Forum SUERMB, już w październiku 2025 . To wydarzenie, które będzie miało rangę międzynarodową stworzy przestrzeń do nawiązania współpracy, z której mogą wyniknąć konkretne projekty i inwestycje w zakresie badań i rozwoju, ochrony środowiska czy edukacji – mówił Stanisław Szultka.

Pomorze dzięki temu będzie miało szansę umocnić swoją pozycję w regionie bałtyckim w dziedzinie zielonej transformacji i innowacyjnych rozwiązań. Przed województwem czas rozwoju nowoczesnej infrastruktury energetycznej, farm wiatrowych offshore oraz projektów, które mogą przyciągnąć międzynarodowy kapitał i technologię. Położenie nad Bałtykiem oraz brak obciążeń węglowych w miksie energetycznym stwarzają idealne warunki do rozwijania sektora odnawialnych źródeł energii, co może przynieść korzyści gospodarcze nie tylko dla Pomorza, ale i dla całej Polski i tej części Europy.

Doświadczenia ostatnich lat – pandemia, wojna w Ukrainie, kryzys energetyczny – pokazują, że prawdziwa odporność rodzi się w terenie, bo to samorządy reagują pierwsze, otwierają szkoły dla dzieci uchodźców, organizują pomoc społeczną, zarządzają lokalnymi kryzysami. Tylko regiony mają realne kompetencje i środki, by działać szybko, elastycznie i skutecznie.

fot. Łukasz Tokarczyk

Panel pt. „Jak zapewnić bezpieczeństwo obywateli i zbudować system obrony cywilnej”, w którym udział wzięli:

• Marcin Skwierawski, wicemarszałek, województwo pomorskie
• Bogusław Kułakowski, wykładowca, Uczelnia Łazarskiego
• Sebastian Mikosz, prezes zarządu, Poczta Polska S.A.
• Paweł Moszner, szef Centrum Szkolenia Antyterrorystycznego, były oficer GROM
• Jacek Siewiera, były szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego

podejmował temat zapewnienie bezpieczeństwa obywateli w trudnych czasach, który wymaga nie tylko sprawnych instytucji publicznych, ale także budowy nowoczesnego systemu obrony cywilnej opartego na współpracy wielu podmiotów. Podczas dyskusji zastanowiano się, jak państwo może skutecznie przygotować się na zagrożenia militarne, kryzysy naturalne czy cyberataki oraz jaką rolę w tym procesie odgrywają przedsiębiorstwa państwowe, takie jak Poczta Polska czy spółki infrastrukturalne. Panel był okazją do rozmowy o koordynacji działań administracji, samorządów i biznesu, a także o znaczeniu edukacji społecznej i wzmacnianiu odporności kraju poprzez inwestycje, sprawne procedury i wspólne zaangażowanie.

Marcin Skwierawski mówił o tym, jaka jest rola samorządu wojewódzkiego w systemie bezpieczeństwa Polski.

Samorząd Województwa Pomorskiego ma znaczenie pośrednie w systemie bezpieczeństwa państwa, ponieważ jego rola nie polega na bezpośrednim zarządzaniu siłami bezpieczeństwa, lecz na wspieraniu bezpieczeństwa publicznego, zdrowotnego i obronnego na swoim terenie poprzez realizację zadań publicznych. Jego głównym celem jest kształtowanie warunków do bezpiecznego życia społeczności lokalnej poprzez inwestycje w infrastrukturę, ochronę zdrowia, rozwój społeczny i gospodarczy, a także przygotowanie obronne województwa – mówił Marcin Skwierawski, wicemarszałek województwa pomorskiego.

fot. Łukasz Tokarczyk

EFNI (European Forum for New Ideas) to prestiżowe, międzynarodowe forum, które ma na celu promowanie innowacyjnych pomysłów oraz inspirujących dyskusji na temat rozwoju społecznego, ekonomicznego i technologicznego w Europie. Forum skupia liderów biznesu, polityków, intelektualistów oraz przedstawicieli świata nauki i kultury. Główne tematy omawiane na EFNI to zrównoważony rozwój, innowacje technologiczne, transformacje cyfrowe, edukacja, polityka społeczna i wiele innych. Forum EFNI to platforma do wymiany myśli i doświadczeń pomiędzy różnymi sektorami społeczeństwa, mając na celu stymulowanie dialogu oraz wspieranie rozwoju nowych idei w Europie.